KANJERVITAMINEN

Door: Suzan Otten-Pablos

Veel scholen werken volgens het principe van de kanjertraining. Bij deze methode worden petten in verschillende kleuren gekoppeld aan bepaald gedrag. De gele pet staat voor bang, de rode pet voor grapjas, de zwarte pet voor pestvogel en de witte pet voor kanjer. De bedoeling is dat een kind zoveel mogelijk wit gedrag vertoont. Dit is namelijk kanjergedrag.

Deze kanjeraanpak heeft als doel dat een kind positief over zichzelf en de ander leert denken. Dit is op zich natuurlijk een mooie gedachte. Maar waarschijnlijk is dit idee voor een kind met ADHD niet altijd even leuk. Een kind met ADHD vertoont bijvoorbeeld vaker rood gedrag, dan een kind zonder ADHD, omdat het vaak grapjes maakt. Het gedrag verdient dan theoretisch geen witte pet. Maar in de praktijk is dit kind nou juist wel een kanjer. Een kanjer met ADHD.

Samen met een collega geef ik, onder andere aan leerkrachten op scholen, workshops over ADHD. We beginnen altijd met het inpakken van een luciferdoosje. Iedereen krijgt een luciferdoosje en een papiertje. Hiermee moet het doosje helemaal ingepakt worden. Tijdens het inpakken mag er niet worden gepraat, niet worden afgekeken en het doosje moet heel blijven. Diegenen die klaar zijn moeten het doosje in de hand houden, zodat anderen het niet kunnen zien.

Een aantal mensen krijgen een te klein papiertje. Het zal deze mensen niet lukken om het luciferdoosje helemaal in te pakken. Zij zullen gaan praten, mopperen en af gaan kijken. Ze voelen zich gefrustreerd, omdat iets niet lukt wat een ander wel lukt. Als wij, in onze rol van leerkracht, flink gaan mopperen, voelen ze zich akelig, vernederd, onzeker en rot. En dat is ook de bedoeling. Want een leerkracht die dit begrijpt zal voor een kind met ADHD het verschil kunnen maken tussen alles of niets.

Het is namelijk vreselijk om als kind steeds maar weer tegen je eigen tekortkomingen aan te lopen. Een kind kan dan niet zichzelf zijn en zal zich enorm eenzaam gaan voelen. Het zal alles op zichzelf betrekken en een hekel krijgen aan alles en iedereen. Het vertrouwen in mensen zal afnemen en het zal steeds moeilijker worden om van iemand te kunnen houden.

Het is een ellendig gevoel om als kind altijd te horen te krijgen dat je het kunt, als je maar je best doet. Dat er altijd word gekeken naar wat je niet kunt, in plaats van naar wat je wel kunt. Dat er altijd maar over je wordt gepraat, in plaats van dat er met je wordt gepraat. Al deze negatieve aandacht doet pijn. Het zou zelfs wel eens de reden kunnen zijn van het "vervelende" gedrag en het zou zomaar kunnen dat het hierdoor komt dat een kind nergens meer naar lijkt te luisteren.

Een leerkracht zou het ook kunnen bekijken door de ogen van een kind. De eigen gekleurde bril af kunnen zetten. In mogelijkheden kunnen denken. Een leerkracht zou ook kunnen kijken naar wat een kind met ADHD wel kan, in plaats van wat het niet kan. Gewoon gezellig complimenten kunnen geven. Kanjervitaminen. Niet volgens een bijsluiter of doseringsvoorschrift, maar vanzelfsprekend. Iedere dag. Veel. En vooral ook vaak.

Door als leerkracht buiten de lijntjes te durven kleuren geef je een kind het gevoel dat het gewoon zichzelf mag zijn en zal naar school gaan weer een feestje worden. De zon zal ineens weer volop gaan schijnen en er zal weer uitbundig worden gelachen om alle mooie en verschillende kleuren van de regenboog die er in de klas zijn. Geel, rood, zwart of wit. Blauw, groen, paars, of oranje. Gestipt, gestreept of met vlekjes.

De kleuren van petten zijn namelijk eigenlijk ongelofelijk saai en kleurloos. Kinderen daarentegen zijn stuk voor stuk kleurrijk, bijzonder en uniek. We kunnen veel van kinderen leren. Gedrag volgens de gemiddelde norm bestaat niet. Alle kinderen zijn kanjers. Een leerkracht die dit begrijpt zal in staat zijn om buiten kaders te denken en om kleur te bekennen. Want onderwijzen doe je niet met je hoofd. Onderwijzen doe je vanuit je hart.

24/10/11

http://www.adhdnetwerk.nl/ADHD.aspx?id=481&idn=72