Door: Malou van Hintum
Kinderen met ADHD zijn niet alleen maar een beetje te druk. Ze hebben echt een probleem en hun ouders ook, zegt Malou van Hintum.
Er is een kind dat thuis en op school voortdurend in de clinch ligt met anderen. Omdat hij hen steeds in de rede valt, zich opdringt bij gesprekken en spelletjes, stuitert en springt. Zo'n kind dat vaker dan anderen een ongelukje heeft omdat hij zo impulsief is, maar ook omdat hij zoals veel ADHD-kinderen een motorische stoornis heeft, waardoor hij sneller struikelt en valt. Plannen en dingen onthouden kan hij ook al niet zo best, waardoor hij vaker fouten maakt dan een ander.
Al met al krijgt zo'n kind vaker op zijn kop: 'kijk toch uit', 'hou je mond', 'bemoei je er niet mee'- en daar wordt het niet vrolijker van.
Flipperkast
Het beeld dat in de media van ADHD-kinderen wordt geschetst - energieke, enthousiaste kinderen die worden gedrogeerd omdat ouders en leerkrachten graag rust in de tent hebben - is méér dan ongenuanceerd. Het onbegrip en de verbale agressie die ouders over zich heen krijgen, zorgen ervoor dat er zo langzamerhand sprake is van een ADHD-hetze.
Daar worden de kinderen de dupe van. Want veel kinderen zijn blij dat Ritalin of Concerta de 'flipperkast' in hun hoofd even stil zet, zodat ze geen buitenstaanders meer zijn. Want daar gaat het om. Ouders van ADHD-kinderen willen geen slappe poppen op de bank, en die krijgen ze ook niet. Maar ze willen wel graag kinderen die kunnen meedoen: op school, thuis en met vriendjes. En die daar zonder medicijnen niet in slagen door de rusteloosheid in hun hoofd.
Epidemie
Wordt het etiket ADHD te snel geplakt? Dat is vast weleens het geval. Er zijn psychologen en huisartsen die in een kwartier tijd de diagnose stellen, iets wat helemaal niet kan. Kinder- en jeugdpsychiatrie is een vak, en degenen die het uitoefenen zijn medisch specialisten. De huisarts doet ook geen hartoperaties.
Iets anders is dat in ons verzekeringssysteem zorg alleen wordt vergoed als er een officiële diagnose wordt gesteld. Een label levert geld op - een perverse prikkel die er ongetwijfeld toe leidt dat ouders en leerkrachten er ook weleens onterecht op aandringen.
Bedenk hierbij dat 95 procent van de kinderen de diagnose ADHD niet krijgt. Van een ADHD-epidemie is dus geen sprake.
Verwarrend
ADHD is een ingewikkelde stoornis met symptomen die je in afgezwakte vorm of in beperkte mate ook bij 'gewone' mensen ziet. Dat is verwarrend. ADHD is ook, net zoals vrijwel alle psychiatrische aandoeningen, omgevingsgebonden. Alleen pillen geven tegen ADHD werkt dan ook niet. Psychiaters weten dat heel goed: slechts een kwart van de behandelingen met Ritalin wordt door kinder- en jeugdpsychiaters begonnen.
Vaak gaat het om een combinatie van dingen die een kind kan helpen, zoals gedragstraining, aanpassingen op school en oudertraining. Maar dat is niet altijd genoeg. Medicatie kan nodig zijn om ervoor te zorgen dat een kind voldoende rust en ruimte in zijn hoofd krijgt om überhaupt een psychotherapeutisch programma te kunnen volgen.
Het zou heel fijn zijn als onderzoekers op termijn kunnen aantonen onder welke voorwaarden sport, voeding en/of neurofeedback goede alternatieven voor medicijnen kunnen zijn. Maar zolang medicatie (samen met gedragstherapie) voor sommige kinderen de enige oplossing is, mag je ouders die keuze niet verwijten, en hun kinderen het medicijn niet ontzeggen.
Malou van Hintum is politicoloog en columnist voor vk.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten